Nee, de trein is niet het summum van transport

Op naar een schaamteloos zwaanzinnige toekomst

“Minder vliegen, meer met de trein,” is een van de coupletten geworden van de klimaatbeweging.

Dit klinkt op het eerste gezicht als een verstandige oproep.

Het enige probleem: het klopt niet.

De zorg over klimaatverandering is terecht maar de oplossing - minder vliegen en meer de trein nemen - is niet Het Juiste Pad.

Ik ben fan van treinen, ik geniet van treinreizen — maar de conclusie dat we minder moeten vliegen en meer met de trein moeten gaan om klimaatredenen is provinciaals, pessimistisch en psychologisch demotiverend:

• Provinciaals. We gaan richting negen miljard mensen die — zodra ze genoeg geld hebben — allemaal willen vliegen. De oproep om minder te vliegen gaat ons niet helpen om dit probleem op te lossen.

• Pessimistisch. Is het niet treurig dat we in *2024* een 19de eeuwse uitvinding — de trein — aanprijzen als alternatief voor een 20ste eeuwse technologie (het vliegtuig)? Het lijkt me onwaarschijnlijk dat de trein het technologische summum van menselijk transport is.

• Psychologisch demotiverend. Vliegen geeft een gevoel van vrijheid. Minder vliegen geeft minder vrijheid. Willen we de rest van ons leven gebukt gaan onder een milde vliegschaamte? En weten we _echt heel heel zeker_ dat we wéér een negatieve gedragsverandering willen koppelen aan het klimaat?

Maar…. wat is dan WEL de oplossing?

Vliegen radicaal beter en goedkoper maken.

Dat opent de weg naar een schaamteloos zwaanzinnige toekomst wat mij betreft:

KLM vibes, pre-klimaatverandering.

Maak vliegen goedkoper
Vliegen symboliseert het overstijgen van beperkingen. Als we eens beginnen wat we echt zouden willen, met onze diepste verlangens. Een toekomst waar IK in ieder geval naar uitkijk heeft de volgende elementen:

• Laagdrempelig elektrisch vliegen tussen kleine vliegvelden. Een weekend naar de Eiffel of Londen of Berlijn of Ameland. Een paar dagen op en neer naar de Franse Alpen. Alles onder de duizend kilometer volledig elektrisch, stil en schoon.

• Supersonische vluchten over de hele wereld. Binnen vijf uur van Amsterdam naar San Francisco. Elektrisch opstijgen en landen om overlast bij vliegvelden te minimaliseren.

En het mooie is: beiden zijn niet in strijde met de wetten van de natuurkunde! Het is daadwerkelijk mogelijk om goedkoper vliegen mogelijk te maken zonder het klimaat (of omwoners) te offeren.

Dit gaat gebeuren met (1) elektrische motoren en (2) synthetische brandstoffen.

Elektrisch
Voor het eerste punt - elektrisch vliegen - is dat vrij duidelijk. Zoals we bij elektrische auto’s hebben gezien, zijn de kosten van onderhoud en energie een stuk lager omdat elektrische motoren eenvoudiger en efficiënter zijn. (Kijk eens naar Pyka of Heart Aerospace.)

We zijn dichterbij elektrisch vliegen dan de meeste mensen denken. Alleen al in Nederland zijn er ten minste twee startups mee bezig: Maeve en Fly Electron.

In het begin zullen er alleen kleinere en regionale vluchten plaatsvinden. Maar naarmate de batterijdichtheid verbetert zullen lange afstanden ook elektrisch mogelijk worden. Uiteindelijk denk ik dat zelfs de langste vluchten elektrisch kunnen worden.

Synthetisch
Vooral synthetische brandstoffen zullen versneld het einde inluiden van het tijdperk van fossiele energie. Dat komt omdat we synthetische brandstoffen kunnen produceren met elektriciteit.¹

Door de grote conversieverliezen van dit proces (stroom-naar-brandstof) was dit proces tot voor kort absolute ketterij voor de discipelen van de thermodynamica.

Maar net als veel internetondernemers eind jaren negentig al voorzagen dat we naar een wereld gingen waarin iedereen alles kon doen via internet, zien sommige ondernemers nu dat we naar een wereld met overvloedige en extreem goedkope zonnepanelen gaan. Ook in Nederland!

Dat komt omdat de kosten van synthetische brandstoffen voor het grootste deel bepaald door de kosten van elektriciteit. En door de daling van de kosten van zonnepanelen komen we rap in de buurt van het moment dat het goedkoper is om van stroom synthetische brandstof te maken, dan het uit de aardkorst te pompen.

En dat betekent dat het einde van het OPEC oligopolie op koolwaterstoffen ten zijn einde zal komen. In de niet al te verre toekomst kan ieder semi-zonnig land z’n eigen brandstofproductie starten.

Voor wie in twintig minuten wil begrijpen hoe dit werkt, raad ik deze informatie-dichte minidocumentaire over Terraform Industries met Casey Handmer aan (en nomineer ik Casey gelijk ook als spirituele opvolger van Elon Musk).

We moeten niet lobbyen voor meer met de trein gaan, maar voor de versnelde komst van elektrisch vliegen en synthetische brandstoffen.

1. Stap 1: waterstof maken via elektrolyse. Stap 2: CO2 uit de atmosfeer filteren. Stap 3: deze twee moleculen laten reageren via een Sabatier-reactie. Uitkomst: methaan.