Maak Nederland Eenvoudiger
Vijftien miljoen regels, op dat hele kleine stukje aarde.
Landgenoten, we moeten het over regeltjes hebben.
Eerder schreef ik al over het principe van ‘minder doen’ als noodzakelijk ingrediënt van vooruitgang in het ontwerpen van raketten.
Maar dit principe kunnen we ook toepassen op de overheid.
Want het aantal plannen om aan Nederland te sleutelen is duizelingwekkend.
Iedereen wil wat franje toevoegen aan de kerstboom van wetgeving die er al staat.
Maar wie staat er op de bres voor EENVOUD? Wie snijdt er radicaal in het aantal regelingen? Wie tuigt de kerstboom af?
De voordelen zijn groot als het een partij lukt om eenvoud te agenderen:
Het leven wordt er leuker van. Minder administratie en minder papier schuiven = meer tijd om te leven.
Het bespaart geld, waardoor we weer minder belasting hoeven te betalen met z’n allen.
Met minder regels spelen we een hoop mensen vrij die nu hun dagen doorbrengen met toezicht houden, rapporteren en evalueren van regelingen die er ook niet hadden kunnen zijn. Deze “opportuniteitskosten” van regelgeving zijn het meest ondergewaardeerd.
Maar genoeg abstractie, hier een concrete lijst met dingen die simpeler kunnen:
STOP met specifiek armoedebeleid en begin met het oplossen van het onderliggende probleem: een gebrek aan GELD. Zorg dat mensen GELD hebben, niet tientallen regelingen voor specifieke problemen die je hebt als je er te weinig van hebt.
Nationaliseer de kinderopvang naar Scandinavisch-Duits model. Maak kinderopvang zoals een school: je kan je kinderen er naar toe sturen. Geen risico op toeslag terugbetalen, geen ingewikkelde sommen met inkomens.
Vervang ontwikkelingshulp door direct geld te geven aan de aller- allerarmsten ter wereld. Dit is niet alleen veel effectievere manier om extreme armoede te bestrijden per euro dan waar Nederland nu mee bezig is, het scheelt ook weer een hoop Nederlandse ambtenaren die het ontwikkelingswiel keer op keer opnieuw aan het uitvinden zijn.
Hervorm het pensioen-industrieel complex. Het is bij de wilde spinnen af dat we absurd hoge bonussen uitkeren aan actief beleggende vermogensbeheerders — waarvan we inmiddels allang weten dat ze op de lange termijn slechter presteren dan passief beheerde fondsen. Een veel simpelere, goedkopere manier om onze pensioenen te regelen is indexbeleggen.
Vereenvoudig inkomstenbelastingen en hef toeslagen op. Lees hier een goede aanzet van het onvolprezen Instituut voor Publieke Economie (IPE).
Schaf fiscale regelingen af als ze niet werken. Klinkt eenvoudig, is het niet. Maar er staan geen natuurwetten in de weg om dit op te lossen, dus kan het.
Vereenvoudig de energierekening zodat iedereen deze begrijpt.
Geef nieuwe wetten automatisch een clausule dat ze na een bepaalde tijd vanzelf stoppen tenzij er een meerderheid in de kamer is om ze te verlengen. Zo tuigt de kerstboom zichzelf automatisch af.
‘Herprogrammeer’ de overheid. Maak het contact met de overheid net zo eenvoudig als het aanmelden bij Netflix. Wat dacht je van één schitterend vormgegeven website waarin alle contact met de overheid in een oogopslag zichtbaar is?
Ten slotte wees dezelfde
die achter ‘herprogrammeer de overheid’ zit me op deze Staat van de Uitvoering waarin voorbeelden van eenvoud langskomen. Dit kunnen we bijvoorbeeld van Vlaanderen leren: “In Vlaanderen is de toekenning van toeslagen met het Groeipakket nagenoeg volledig geautomatiseerd op basis van gekoppelde profiel-, inkomens- en vermogensgegevens van burgers/gezinnen. De administratieve lasten worden zo voor burgers en professionals aanzienlijk beperkt. Burgers ontvangen toeslagen in Vlaanderen zoveel mogelijk automatisch; voor mensen met beperkte bureaucratische vaardigheden een opluchting en reductie van onzekerheid. Terugvordering komt slechts in zeer beperkte mate voor.”
"Geef nieuwe wetten automatisch een clausule dat ze na een bepaalde tijd vanzelf stoppen tenzij er een meerderheid in de kamer is om ze te verlengen. "
Eens met alles, maar hier zou ik een nuancering aan willen brengen. Voor lagere wetgeving (uitvoeringsregelingen, amvb) is dit misschien best een goed idee. Maar het voortbestaan van hogere wetten (wet in formele zin) afhankelijk maken van de politieke wind die er op een willekeurig moment toevallig waait, is gevaarlijk. Je kan natuurlijk betogen dat het onstaan van wetten ook afhankelijk is van diezelfde politieke wind. Maar de totstandkoming van nieuwe wetten is vaak een proces van jaren dat zich over meerdere kabinetten uitstrekt. Het is zeker geen volmaakt proces, maar het biedt wel een soort bescherming tegen al te wilde experimenten. Zeker bij wetten over onderwerpen als abortus, euthanasie of de bescherming van bepaalde minderheden, die vaak na lang en moeizaam onderhandelen tot stand komen, zou er m.i. geen sunset provision moeten zijn.
Ik denk dat de moeite die je moet doen om een wet af te schaffen, in verhouding zou moeten staan tot de moeite die je moet doen om diezelfde wet geboren te laten worden.
Los de woonruimtenood op door verhuur regels af te schaffen. Geef particulieren de vrijheid om leegstaande kamers te verhuren zonder beperkingen te verhuren (een hospita mag nu met vergunning aan Max één student en voor max 5 duizend euro per jaar verhuren). Geef de vrijheid om aan meer dan twee mensen die geen gezin vormen te verhuren.