De mens is een proto-god
En de natuur is een wreed en tuchteloos broeinest van zinloze evolutie
Esther Gerritsen, in Het Parool:
“Zelfs in een ideaal scenario is onze aanwezigheid niet al te gunstig voor de rest van de natuur, dus onze soort willen redden is uiteindelijk alleen maar eigenbelang. Als je aan de aarde of de andere diersoorten denkt, is het eerder heilzaam dat we uitsterven of op z’n minste gedecimeerd worden.”
Ik begrijp het punt dat Esther Gerritsen hier wil maken.
Meer mensen = minder natuur.
Maar wat Esther vergeet te vermelden is dat een wereld zonder mensen betekent dat we dieren tot het einde der tijden laten wegrotten in het WREDE EN TUCHTELOZE BROEINEST VAN ZINLOZE EVOLUTIE.
De evolutie optimaliseert voor totaal andere dingen dan het minimaliseren van pijn en onrecht.
Dieren eten elkaar de hele dag op zonder dat er een haan naar kraait. Het is een en al knevelarij en wapengekletter wat de klok slaat.
En niks geen modern gedoe zoals zelfreflectie of verder kijken dan je neus lang is.
In de natuur zijn er geen herdenkingen, geen feedback, geen #metoo, geen intentingsprogramma’s. Geen ruimtevaartprogramma’s om eens een stukje verder te kijken dan het aardoppervlak alleen. Er is bij mijn weten in de hele natuur, gedurende 3.8 miljard jaar dat ie bestaat op deze aarde, nog nooit een vlammend j’accuse verschenen over barbaarse praktijken die daar aan de orde van de dag zijn (zoals deze gezelligheid).
De natuur is, kortom, geen fijne plek als je er toe veroordeeld bent.
Waarom de mens de beste hoop is voor de natuur
Je voelde ‘m al aankomen, alleen mensen zijn in staat tot morele reflectie en verbetering van leefomstandigheden.
Alleen de mens is in staat om boven zichzelf uit te stijgen, voorbij eigenbelang te gaan, haar morele cirkel uit te breiden, kritiek te gebruiken om immorele praktijken aan te kaarten.
Natuurlijk, de kranten zijn gevuld met voorbeelden van het tegenovergestelde. Maar als we met een lens van duizend jaar naar de wereld kijken, zien we overweldigend bewijs voor een opwaarts bewegende ‘morele curve’. Dit is een totaal niet uitputtende lijst met voorbeelden:
Dramatische daling van moorden
Afschaffing van slavernij
Einde aan openbare executies en martelingen
Afname van geweld tegen vrouwen
Afschaffing kinderarbeid
Opkomst van vreedzame sociale bewegingen
Vooruitgang in dierenrechten
Als je niet gelooft dat er vooruitgang is, en alles in cirkels beweegt, lees willekeurig welk boek over wat de Romeinen allemaal uitvraten en je zult moeten toegeven dat er sprake is van verbetering.
Als we dus willen dat het nog wat gaat worden met die natuur, dan zal er toch echt een mens aan te pas moeten komen.
Menselijk ingrijpen in de natuur om de wreedheid en nodeloze pijn te verminderen, zal - met uitzondering van opvangen van zeehonden - in den beginne heel controversieel zijn.
Maar uiteindelijk zal het de logische volgende stap zijn dat we ons unieke vermogen tot morele reflectie gaan toepassen om de natuur te verbeteren.
Misschien een leuk onderwerp voor een volgende science fictionroman van Esther Gerritsen.
Ik wens je alvast een optimistisch 2025!
Aanrader op het gebied van alle narigheid die plaatsvindt als je de mens negeert in je denken: “Lang leve de mens” van Ralf Bodelier. En nog contrair tippie: fossil future van Alex epstein. Gaat eigenlijk ook over de vraag vanuit welke filosofische startpunten je het vraagstuk mens/natuur moet bekijken, en de concrete uitwerking die dit heeft op klimaatbeleid. Verplicht leesvoer voor de activisten, idealisten en filosofen onder ons.
Laten we ontsnappen aan de ketenen van de evolutie 👍