MacGyver en de Club van Rome

Alleen de paranoïde overleven

Het is dit jaar een halve eeuw geleden dat de Club van Rome het Grenzen aan Groei-rapport publiceerde. Jaap Tielbeke schreef een vlot boek over het debat dat volgde. Dat ziet er zo uit:

Jaap vroeg me te reageren op zijn boek. Dat heb ik hier gedaan.

In mijn ogen hebben we veel te danken aan de Club van Rome:

De Club van Rome agendeerde een nieuwe categorie ramp: de globale catastrofe. Het rapport is paranoïde over de toekomst van de mensheid – en dat lijkt me, vijftig jaar later, nog steeds een uitstekend uitgangspunt. Als het op de toekomst van de mensheid aankomt kun je niet paranoïde genoeg zijn.

Toch denk ik dat de mensheid een goede uitgangspositie heeft:

Vanuit eerste principes bezien is er genoeg reden voor optimisme. Er is genoeg duurzame energie, genoeg materiaal en genoeg land om iedereen op aarde vorstelijk te laten leven — inclusief de wereldwijde terugkeer van wilde, bosrijke natuur. (En dan hebben we het alleen nog maar over de aarde; in feite is het zonnestelsel en in principe zelfs het hele heelal ons huis.)

Een niet-uitputtende inventarisatie:
• Onze ster – die nog honderden miljoenen jaren stabiele levensjaren te gaan heeft – levert ieder uur meer energie af aan het aardoppervlakte dan de mensheid in een jaar verbruikt.
• Slechts enkele kilometers onder onze voeten kolkt vloeibaar gesteente met temperaturen van duizenden graden. Geothermie is een praktisch oneindige bron van energie.
• Met kernsplitsing en kernfusie kunnen we nog honderden miljarden jaren vooruit. Er zijn geen wetten van de natuurkunde die veilige kernreactoren verbieden.
• Materialen zijn in de aardkorst – en in ons zonnestelsel – ruim voorhanden en raken niet op. Een lithiumatoom, eenmaal gedolven, is eindeloos opnieuw te gebruiken.
• Als we ons voedsel op basis van cellen en micro-organismen produceren in plaats van met dieren, is radicaal minder land, water, pesticiden en stikstof nodig.

Oplossingen brengen onvermijdelijk nieuwe problemen met zich mee:

De groene revolutie in de landbouw zorgde voor meer eten dan we ooit hadden gehad maar ook voor dode zones in rivieren, stikstof in de natuur, bio-industrie, pesticiden en obesitas. De fossiele energie idem dito: het gaf de mensheid energie om uit armoede te ontsnappen maar bracht als het paard van Troje luchtvervuiling en klimaatverandering mee.

Maar een leven zonder problemen bestaat niet:

We zijn dus veroordeeld om vooruit te blijven vallen, in de wetenschap dat er altijd nieuwe problemen op ons pad zullen komen. Maar die wetenschap is juist een bevestiging van het feit dat we bestaan uit levende materie met bewustzijn. Want voor mensen die in een permanente staat van probleemloosheid verkeren hebben we een woord: die zijn dood.

Lees hier het hele stuk (inclusief de les van MacGyver!)

---

PS: Quit Your Job