Interview: Amarins & James van Effectief Altruïsme Nederland
“We hebben het geluk dat we een groot verschil kunnen maken.”
Effectief altruïsme (EA) is de interessantste beweging die ik in lange tijd ben tegengekomen. Het is radicaal ondogmatisch, groeit snel en weet slimme en gemotiveerde jonge mensen aan te trekken. Sinds februari van dit jaar kent Effectief Altruïsme Nederland voor het eerst twee betaalde co-directeuren: Amarins Veringa en James Herbert. Ik interviewde ze over de beweging, hun ambities en motivatie. Wat volgt is een ingekorte versie van het interview.
Het begin
Amarins: “Ik kwam in aanraking met EA toen ik studeerde ik aan de Erasmus Universiteit. Mijn docent was Kellie Liket, die Effective Giving heeft opgericht. Het gedachtegoed resoneerde meteen met mij, omdat ik altijd al goed wilde doen. Ik was vegetariër als kind maar ik had nooit echt nagedacht over het belang van effectiviteit. Als student sprak me de wetenschappelijke benadering erg aan. Het motiveerde me ook om te zien dat de mogelijkheid om goed te doen groter was dan ik dacht, en dat je als individu echt een verschil kunt maken.”
James: “Rond 2015 rondde ik mijn studie af in Engeland. Ik probeerde erachter te komen wat ik met mijn leven wilde. Ik typte in Google in “hoe kan ik effectief zijn in het goede doen” en toen kwam ik op de website van 80.000 hours. Die site bleek vol te staan met loopbaanadvies. Van daaruit ben ik steeds meer gaan lezen over EA en raakte steeds meer betrokken in de beweging.”
Voldoening
James: “Het blijkt dat we veel meer goed kunnen doen met ons leven dan over het algemeen gedacht wordt. Dat voelt heel krachtig. Een veel gebruikt voorbeeld is hoe je een blind persoon kan helpen. Met 40.000 euro kun je misschien één persoon in een rijk land helpen door een geleidehond te trainen. Of je kunt die 40.000 euro gebruiken om een aandoening zoals trachoom te behandelen, een infectieziekte die de belangrijkste oorzaak is van vermijdbare blindheid in ontwikkelingslanden. Zo’n behandeling kost daar ongeveer 20 euro per persoon. Dus je kan 2000 keer meer mensen helpen voor hetzelfde geld.
Dat is een van de echt positieve aspecten van Effectief Altruïsme. Het besef dat we heel veel geluk hebben om in onze omstandigheden te verkeren. De gemiddelde Nederlander zit qua inkomen in de top 2% van de wereld. Zelfs als je een deel van je geld weggeeft blijf je nog altijd ongelooflijk rijk. Je hoeft je eigen welzijn dus niet op te offeren om een groot verschil te maken in de wereld. Want met het geld dat je weggeeft kan je meerdere mensenlevens per jaar redden. Dat is het ongelooflijke. Het geeft mij in ieder geval voldoening om zo’n verschil te maken door doneren.
Ik ben overigens wel anders gaan doneren. Aanvankelijk - zo’n tien jaar geleden - ging EA voornamelijk over de meest effectieve gezondheidsinterventies in ontwikkelingslanden. Inmiddels heb ik mijn focus meer verlegd naar de lange termijn toekomst — iets van 40% van mijn donaties zijn op het gebied van lange termijndenken. En zo’n 20% op wereldwijde gezondheid en ontwikkeling.”
Amarins: “Een misvatting is dat EA’ers geen leuk en normaal leven kunnen leiden. Dit is zelfs strijdig met het beginsel van effectiviteit zelf! In termen van impact is het niet effectief om jezelf op te branden. Je wil als 80-jarige nog steeds gemotiveerd zijn om te geven! En dat zal waarschijnlijk niet gebeuren als je te veel geeft of gedemotiveerd raakt. Het is een kwestie van een gezonde balans vinden.”
De filosofie
Amarins: “EA heeft geen vaste antwoorden. Het is een vraag: hoe kunnen we het meeste goed doen? Het antwoord daarop blijft continu veranderen naarmate de wereld verandert of ons begrip van wat ‘goed doen’ verbetert. Daarin verschilt EA van andere bewegingen.”
James: “EA is neutraal over problemen en oplossingen. We gebruiken zorgvuldige redeneringen en bewijs om uit te vogelen hoe we het meeste goed kunnen doen — wat dat ook is. Goed nadenken over de problemen waar je aan wil werken is cruciaal. Hoe groot is het probleem bijvoorbeeld? Hoeveel mensen doen er al iets aan, waar wordt nog niet aan gewerkt, wat zijn de hiaten? De duizendste persoon die aan een probleem werkt heeft waarschijnlijk veel minder impact dan de tiende persoon. Dus als we onze middelen willen maximaliseren, is het logisch om aan deze verwaarloosde kwesties te gaan werken.”
Amarins: “Je let voortdurend op wat anderen aan het doen zijn en daar stem je jouw meest effectieve bijdrage op af. In plaats van alleen je eigen preferenties (passies, vaardigheden) te gebruiken voor het kiezen van een baan kijk je naar wat 'op de marge' nodig is om het meeste verschil te maken. Stel dat je medische interesses hebt maar je komt erachter dat er al heel veel doktoren zijn en juist minder onderzoekers die aan vaccins werken, dan besluit je misschien toch om je vaardigheden in te zetten om de volgende pandemie te voorkomen in plaats van gewoon arts te worden.”
James: “Sommige mensen denken dat EA individualistisch is maar het is juist omgekeerd. EA is enorm op anderen georiënteerd. Iedereen in EA is geïnteresseerd in hoe ze het leven van anderen kunnen verbeteren. We zijn een boel individuen die samenwerken met een gemeenschappelijk doel: zorgvuldig redeneren en bewijs gebruiken om het meeste goed te doen - en het dan vervolgens ook doen.
De mogelijkheid om te doneren aan EA-doelen verlaagt de drempel om deel te nemen aan deze beweging. Vergelijk het met de activisten die streden voor vrouwenstemrecht. Meestal vonden dit soort hervormingsbewegingen plaats op een bepaalde plek. Je moest daar ook wonen om bij te dragen aan die beweging. Het mooie aan EA is dat als je in een rijk land woont, je niet in een netwerk hoeft te zitten om wat toe te voegen, je kan geld sturen en op die manier een enorme impact hebben. Het is dus de kracht van de beweging dat je op meerdere manieren kan meedoen.”
Kritiek
Amarins: “Het is een misvatting dat EA systeemverandering of collectieve actie verwaarloost. Het is kritiek op een vroegere versie van de beweging. Ik denk dat dat tien jaar geleden, helemaal aan het begin dus, zo was. Maar veel EA’ers vonden dit goede kritiek en daarom zijn er binnen EA nu veel meer mensen die werken aan systeemverandering. Bijvoorbeeld door hervorming van het stemrecht, of door te proberen de institutionele besluitvorming te verbeteren. EA heeft geen dogma, maar is juist op zoek naar de waarheid: hoe kunnen we het meeste goed doen?”
James: “Hetzelfde geldt voor meetbaarheid. Mensen denken soms dat EA alleen maar draait om meetbare interventies. Ook hier geldt dat dat vaak het geval was in het begin. GiveWell is een voorbeeld is waar ze echt goed hebben nagedacht over hoe je dingen meet. Maar als je kijkt naar wat effectieve altruïsten vandaag doen en waar ze hun tijd en geld in stoppen, zijn de meeste initiatieven inmiddels niet meer makkelijk meetbaar. Het is dus feitelijk onwaar dat effectief altruïsme zich richt op wat gemakkelijk kan worden gemeten.
Amarins: “Veel interessant onderzoek in EA is inmiddels speculatief, met andere woorden “hits based”, en gebaseerd op de verwachte waarde van de uitkomsten — ook als de kans op succes laag is. Ik ben zelf enthousiast over dergelijk onderzoek naar hoe chronische pijn werkt op het niveau van het brein. Als dit onderzoek succesvol is kunnen we mogelijk betere behandelingen vinden.
Als je naar het succes van China kijkt in armoedebestrijding zou je kunnen zeggen dat economische groei het belangrijkste is. Maar wat weinig mensen beseffen is dat een goede gezondheid juist een motor kan zijn van economische groei. Een van de beste manieren om de schooluitval in Kenia terug te dringen, is door leerlingen ontwormingspillen te geven tegen parasieten. Daardoor zijn ze een stuk gezonder en gaan ze vaker naar school en leren ze beter en verdienen ze later meer.”
James: “Een effectief altruïst zal inderdaad economische groei over het algemeen goed vinden. Maar het wordt niet genegeerd! Het wordt al door overheden opgepakt als prioriteit.”
De EA gemeenschap in Nederland
James: “Nederland is momenteel het zevende EA-land ter wereld met zo’n 3% van de mensen die actief zijn. Onze focus ligt op gemeenschappen bouwen voor studenten en jonge professionals omdat ze vaak nog flexibel zijn. We werken ook gewoon met mensen die buiten deze categorie vallen hoor. De oprichter van doneereffectief.nl - Andrea de Wildt - is bijvoorbeeld al met pensioen en doet fantastisch werk.”
Amarins: “Iedereen is welkom, maar wij focussen op studenten en jonge mensen. Onderzoek heeft aangetoond dat de meeste mensen met EA beginnen als student. Studenten zijn ook nog flexibel in het kiezen van een carrière en staan open voor nieuwe ideeën. De meeste mensen vormen hun politieke overtuiging vaak rond hun twintigste vormen, dus de studententijd lijkt een hefboom te zijn om mensen met EA in aanraking te laten komen.
James: “De reden dat we ons richten op het bouwen van een gemeenschap heeft ook te maken met effectiviteit. Zelfs als ik maar één ander persoon kan overtuigen van de principes van EA dan verdubbel ik mijn impact! En het ongelooflijke voorbeeld daarvan is Sam Bankman-Fried — 's werelds rijkste persoon onder de 30 jaar. Toen hij nog studeerde woonde hij een lezing bij die georganiseerd was door 80.000 hours. Hij raakte overtuigd van hun argumenten, en dacht dat hij het meeste goed kon doen door geld te verdienen om dat vervolgens weg te geven. En dat is wat hij nu doet. Hij heeft toegezegd praktisch zijn hele vermogen weg te geven volgens de principes van EA. Dat is een waanzinnige hoeveelheid impact van die enkele lezing.”
Amarins: “Het starten van universitaire EA groepen is daarom bijzonder effectief. Op universiteitscampussen zitten veel getalenteerde jonge mensen op een kluitje. Zodra zo’n groep eenmaal gestart is en goed loopt is het weinig werk meer voor ons. Studenten die een universiteitsgroep willen starten helpen we met ondersteuning, geld en connecties. We willen actiever gaan worden in onze benadering van mensen met EA-potentie. Er zijn veel ‘latente’ EA-ers die nog niet in het netwerk betrokken zijn. De vraag “hoe bouw je een gemeenschap?” heeft uiteindelijk geen sexy antwoorden. Het is praktisch werk. We moeten voorkomen dat we alleen maar blijven filosoferen.”
Politiek
James: “EA is nog een piepjonge beweging, we kunnen dus veel leren van de groei van andere intellectuele stromingen. We willen dat EA net zo mainstream wordt als dierenrechten en de strijd tegen klimaatverandering.”
Amarins: “Politiek is een van de gebieden waar EA het heel goed doet in diversiteit. Het trekt mensen aan van alle politieke richtingen.”
James: “Ik ben politiek actief geweest in het VK. Ik zou mezelf typeren als centrum-links. Toch probeer ik mijn nieuwsgierigheid zoveel mogelijk te cultiveren en mijn identiteit ‘licht’ te houden. Het risico van identificeren met iets als een politieke partij is dat het je tribaal maakt. Dat ik een politieke voorkeur heb zie ik nu meer als een feit, in plaats van een bron van trots en betekenis in mijn leven. Hetzelfde geldt overigens voor mijn verhouding tot EA.”
Diversiteit
Amarins: “Afgezien van politiek is de diversiteit van de beweging is nog niet goed genoeg. De beweging is op dit moment geen afspiegeling van de wereld - de hoogopgeleide blanke Engelsman is namelijk zwaar oververtegenwoordigd. Dat komt omdat de beweging ontstaan is op filosofiedepartmenten zoals Oxford en Cambridge waar deze kenmerken ook oververtegenwoordigd zijn. Voor ons als gemeenschapsbouwers liggen hier nog enorme kansen: er is een hoop laaghangend fruit! Door een bredere groep aan te spreken kan de gemeenschap nog veel meer groeien. En een meer diverse beweging betekent ook diverser denken. Er is nog zo veel werk te doen. Dat maakt het gaaf om hieraan te werken.”
Effectief zijn in Nederland
Amarins: “Een van de makkelijkste dingen die mensen direct kunnen doen in Nederland is geld geven aan de meest effectieve initiatieven.”
James: “Áls je geld gaat geven zit er veel waarde in om goed na te denken waar je dat aan geeft. Het is een distributie van uitkomsten een ‘dikke staart’: er is een enorm verschil tussen de initiatieven waar je kan doneren. De beste manieren zijn honderden tot duizenden keren beter dan het gemiddelde.”
Amarins: “Je kan ook je loopbaan effectiever inrichten. Er zijn ook in Nederland kansen om een hele impactvolle loopbaar te hebben. Voorbeelden zijn het Existential Risk Observatory; of onderzoek doen naar duurzame eiwitten of werken bij bedrijven als Mosa Meats (gecultiveerd vlees); als je in de gezondheidszorg werkt kan je werk zoeken dat gerelateerd is aan het voorkomen van pandemieën. En als je programmeert kan je je richten op het voorkomen van een ramp met kunstmatige intelligentie.”
James: “Mensen willen graag dingen lokaal doen. Maar vaak is dat toch niet zo effectief. Als je gelooft dat alle mensen gelijke levens hebben en we hebben beperkte middelen dan kan je beter hard nadenken. Stel dat je in een gevecht zit en je bent een dokter, dan moet je moeilijke beslissingen maken. Soms betekent dat mensen niet helpen in je buurt (nederland) omdat er verderop grotere kansen zijn om goed te doen.
Maar als ik toch iets moet kiezen in Nederland dan denk ik onmiddellijk aan beleid om wonen goedkoper te maken. Dure huizen zijn een van de grootste problemen in rijke landen. Founders Pledge pleit voor landgebruik hervormen als effectieve interventie. Dus als je graag lokaal wil geven of werken, dan is dit een interessant veld.”
“Een loopbaan in de politiek is ook nog ondergewaardeerd. EA is geen politiek project, maar er is wel een heleboel beleid dat verbeterd kan worden rond kunstmatige intelligentie, de effectiviteit van ontwikkelingshulp, goedkoper wonen, dierenleed, etc. Je kan dus enorm effectief zijn door een fractie van het overheidsbudget efficiënter uit te geven, omdat het om zulke grote bedraen gaat. En er is nog wel veel ruimte voor het starten van EA-gerelateerde denktanks zoals Rethink Priorities om invloed uit te oefenen op overheidsbeleid.”
Oproep
Beiden: “Kom met ons praten! Wij zijn echt geinteresseerd om te spreken met studenten en mensen die al begonnen zijn met werken. Wij kunnen je verder op weg helpen.”
mooi dat dit interview een bredere kijk op Effectief Altruïsme geeft en daarmee hopelijk ook een breder publiek aanspreekt.