De weeën van een sublieme vastberadenheid
Oftewel: het einde van de geschiedenis is niet onderhoudsvrij
“A wonderful story is unfolding before our eyes. How it will end we are not allowed to know. But on both sides of the Atlantic we all feel, I repeat, all, that we are a part of it, that our future and that of many generations is at stake. We are sure that the character of human society will be shaped by the resolves we take and the deeds we do. We need not bewail the fact that we have been called upon to face such solemn responsibilities. We may be proud, and even rejoice amid our tribulations, that we have been born at this cardinal time for so great an age and so splendid an opportunity of service here below.”
— Winston Churchill, “The Birth Throes of a Sublime Resolve” — 16 juni 1941. Via de Cosmopolitan Globalist.
Churchill sprak bovenstaande tekst op de radio toen de Tweede Wereldoorlog al volop woedde — maar nog voordat de VS zich in de oorlog had gestort.
Poetin heeft ons Europeanen wakkergeschud uit een lange, vredige droom. Door de invasie van de Oekraïne zien we plotseling wat er op het spel staat: het voortbestaan van vrijheid en democratie.
In de achtertuin van Europa wordt een piepjonge, maar volledig functionerende democratie voor onze ogen uitgeroeid. Vooralsnog bemoeit het Westen zich - op wat wapens en economische sancties na - niet met deze oorlog. Blijven we aan de zijlijn staan als de doodseskaders van Poetin Kiev binnenvallen en de voorstanders van vrijheid en openheid en democratie en alles wat goed en mooi is aan de mensheid uitmoorden? Blijven we netjes wachten terwijl Poetin een nieuwe dystopische staat (gemodelleerd op Belarus?) inclusief ondergrondse martelkamers vestigt? Ik denk van niet — als we Poetin zijn gang laten gaan enkel en alleen vanwege de dreiging van kernwapens, dan weet hij dat hij vanaf nu carte blanche heeft.
Het lange spel
Dat is de korte termijn. Op de lange termijn is het kraahelder wat onze opdracht is: de economische strijd winnen tegen de autocratieën. Want ook al verslaan we Poetin, daarna doemt de volgende vijand van de vrijheid al weer op: China.
In The End of History, misschien wel het slechtst begrepen boek ooit, schrijft Francis Fukuyama dat er na het falen van het communisme er eigenlijk nog maar één model van besturen is overgebleven dat universele aantrekkingskracht heeft: de liberale democratie. Na alle gefaalde experimenten van de 20ste eeuw is de kapitalistische, liberale democratie de enige bestuursvorm die voorspoed én waardigheid geeft aan het individu. Fukuyama beweerde niet dat het leven perfect is in liberale democratieën — maar alle dingen die mis gaan kunnen in principe opgelost worden door kritiek. Liberale democratieën zijn nooit ‘af’. Ik geloof dit ook. Op lange termijn telt er in mijn ogen daarom slechts één ding: liberale democratieën moeten hun aantrekkingskracht vergroten. Alleen zo kunnen we het gevecht winnen van dictaturen en autocratieën. Een wereld met autocratische supermachten als China en Rusland is fundamenteel instabiel — omdat de heersers van onvrije landen vrije landen altijd als potentieel gevaarlijk zullen zien voor hun eigen machtsbehoud.
Kortom: het einde van de geschiedenis vergt onderhoud.
De Europese Unie kan niet slechts een gemeenschap van waarden blijven. De EU - en alle liberale democratieën - zal ook economisch én militair moeten blijven groeien. Ons einddoel moet niets minder zijn dan de hele wereld een liberale democratie maken. Alleen dat levert een stabiele wereldorde op. En dit is het moment om te beginnen met dit lange spel.
Hiervoor hebben we een agenda nodig die de huidige stagnatie van de liberale democratie doorbreekt.
Hierbij een niet-uitputtende lijst vanonderwerpen waar het in de komende jaren écht over moet gaan in de pers en de parlementen van de vrije wereld:
Energie
Op korte termijn moet de geldkraan naar autocratische regimes van Rusland, Iran en Saoudië-Arabië dicht worden geschroefd door versneld een einde te maken aan de import van fossiele brandstoffen. Dit is simpelweg een kwestie van opschalen van bestaande technologie zoals zonnepanelen, windmolens, batterijen en elektrische auto’s waardoor deze vanzelf goedkoper worden.
Het taboe op nucleaire energie moet verdwijnen zodat we direct kunnen beginnen met het ontwikkelen van de volgende generatie thorium-reactoren (en eventueel kernfusie-reactoren) zodat die in de jaren ‘30 beschikbaar komen.
Omdat olie de komende decennia nog nodig zal zijn voor plastics en brandstoffen zullen we moeten goedkoop en op schaal koolwaterstoffen moeten leren synthetiseren uit elektriciteit.
Democratie, defensie en belastingen
Het vertrouwen in de democratie moet hersteld worden. Democratie moet er zijn voor iedereen. We moeten veel meer experimenteren met bindende referenda en burgerfora over belangrijke onderwerpen.
Een einde aan de renternierseconomie. Het belastingsysteem moet op de schop: het systeem moet simpeler, de belasting op arbeid moet for verlaagd worden en de vermogensbelasting en erfbelasting moeten fors omhoog.
De dienstplicht moet opnieuw worden ingevoerd. Als mensen van alle lagen vand bevolking elkaar echt spreken en leren kennen en hun land leren dienen zijn ze ook moeilijker vatbaar voor desinformatie.
Er moet meer geld naar defensie — maar dan wel naar de kant die oorlogsvoering onherroepelijk opgaat: drones, cyber, kunstmatige intelligentie.
Wonen en immigratie
Wonen moet goedkoop worden. Er moeten miljoenen huizen en appartementen gebouwd worden. Hiervoor zijn onorthodoxe maatregelen nodig.
Het aantal inwoners van liberale democratieën moet blijven groeien. Zowel de VS als Europa kunnen gemakkelijk doorgroeien naar ieder 1 miljard mensen. Dit zorgt voor een enorme economische groei en garandeert onze economische en militaire overmacht op lange termijn.
Immigratie uit onvrije landen moet hierbij prioriteit krijgen. Braindrain zal de afbraak van autoritaire regimes versnellen.
Vooruitgang
Wetenschappelijk onderzoek moet weer gefocust worden op echte doorbraken in plaats van braaf artikelen publiceren. Dit betekent veel meer gokken op baanbrekende ideeën en jonge mensen, met veel minder bureaucratie.
De overheid moet weer durven gokken op grote projecten zoals we dat rond de Tweede Wereldoorlog deden. De atoombom werd in een paar jaar tijd ontwikkeld. De afsluitdijk werd in recordtempo gebouwd. Vandaag zijn er genoeg grote projecten die Nederland zou kunnen aangaan die goed zijn voor de wereld én onze economische dominantie voor de komende decennia garanderen. Bijvoorbeeld: het elimineren van dieren uit het voedselsysteem (zie hieronder!).
Een agenda van overvloed
Vandaag verscheen in NRC Handelsblad mijn pleidooi voor het elimineren van dieren uit het voedselsysteem via een ‘agenda van overvloed’. Qua timing van de publicatie ben ik hier niet zo blij mee aangezien de oorlog het enige is dat momenteel telt. In mijn verdediging: dit stuk had ik al eeen maand geleden opgestuurd. Maargoed, hier een citaat:
Uiteindelijk komt het neer op de vraag wat voor toekomst we nastreven. Willen we als Nederland kampioen verbieden en beprijzen worden? Willen we vliegen en vlees duurder maken? Economisch is hier geen speld tussen te krijgen. Het gevaar is dat mensen klimaatbeleid gaan associëren met een lagere levenstandaard. Daarnaast werken klimaattaksen vaak regressief – de laagste inkomens worden het hardst geraakt. En de effecten van verbieden en beprijzen zijn doorgaans provinciaals: door een paar miljoen Nederlanders iets minder te laten doen, hebben we de andere miljarden mensen op aarde nog niet overtuigd om ons voorbeeld te volgen.
De andere mogelijkheid is dat Nederland kampioen innovatie en opschaling wordt. Het probleem is dan niet dat mensen te veel vliegen, maar dat we nog geen elektrische vliegtuigen hebben. Het probleem is dan niet dat we te veel vlees eten, maar dat we fermentatie en gecultiveerd vlees nog niet opgeschaald hebben. Het doel van de overheid is niet langer om alles wat slecht is voor het klimaat duurder te maken, maar de technologieën te steunen die vlees en zuivel en vliegen goedkoper en schoner maken dan nu.
Dit is, met andere woorden, een ‘agenda van overvloed’. Zo’n agenda heeft als doel om ons zo snel mogelijk uit het huidige tijdperk van fossiele brandstoffen en dierlijke eiwitten te innoveren. En dat kan alleen maar door fundamentele nieuwe technologie te pionieren.
De voordelen van een agenda van overvloed zijn tweeledig. Ten eerste betekent het dat we door nieuwe technologie cellulaire landbouw niet alleen nationaal maar wereldwijd kunnen versnellen. De positieve effecten zijn dus potentieel enorm – vergelijk het met de invloed van Tesla op de auto-industrie.
Ten tweede zorgt een agenda van overvloed ervoor dat Nederland een interessant land wordt voor een nieuwe generatie bedrijven die zich hier vestigen en belasting gaan betalen.
Lees het hele verhaal hier.