🐄 De tweede agrarische revolutie 🐄

Een nieuwsbrief over ondergewaardeerde ideeën

Update 25/6/2021: in De Groene Amsterdammer verscheen een uitgebreide reportage op basis van de blogpost hieronder: “Zonder grond en zonder dode dieren: de landbouw van de toekomst”. In dit stuk, waarvoor ik me maandenlang verdiept heb in de toekomst van eten, interview ik de pioniers van de tweede agrarische revolutie. Twitterdraadje met een hoop reacties hier. 🐄

---

Zo’n zeven jaar geleden raakte ik er van overtuigd dat elektrische auto’s (in combinatie met duurzame energie) de toekomst zijn. Wat me toen overtuigde was de efficiëntie van elektrisch rijden: terwijl de benzinemotor tweederde van de energie uit brandstof weggooit als warmte, zet de elektromotor meer dan 95% van de elektriciteit om in beweging.

Inmiddels is elektrisch rijden niet meer controversieel: het is duidelijk dat deze technologie gewonnen heeft.

De vraag is: wat is de volgende industrie die compleet op de schop gaat?

Mijn gok: landbouw.

Fermentatie kan overal plaatsvinden, ook onder de grond of op Mars. Foto door Daniel Vogel op Unsplash

Landbouw wordt de volgende fossiele industrie

Misschien eerst even het probleem schetsen: landbouw maakt de wereld kapot. In tegenstelling tot de idyllische boerderijen die je in kinderboeken tegenkomt, is landbouw een compleet uit de hand gelopen industrie.

• Het maken van eten vergt de helft van alle bewoonbare land op aarde;

• het heeft een constante aanvoer van gif en fossiele brandstof nodig;

• het zuigt miljoenen jaren oude ondergrondse watervoorraden leeg;

• de productie van soja en palmolie leidt tot grootscheepse vernietiging van majestueuze tropische regenwouden;

• de uitstoot van stikstof leidt tot gigantische ‘dode zones’ in zee, tot ongezonde lucht, extreem potente broeikasgassen en tot verschraling van de natuur;

• de bio-industrie is een wrede, dolgedraaide machine waarin jaarlijks miljarden dieren hun treurige einde vinden.
  

Het punt is alleen: omdat er geen alternatieven zijn, kijken we ervan weg. We willen het niet zien omdat we ‘s avonds willen genieten van een stuk vlees. We accepteren het. Maar: zodra we eten kunnen maken op een efficiëntere manier zal landbouw en veeteelt plotseling hetzelfde overkomen als benzine-auto’s en kolencentrales: ze zullen uit de gratie vallen.

En dat moment is nu gekomen.

De ingrediënten van de revolutie

Vandaag zie ik drie ‘elektrische auto-doorbraken’ in de landbouw:

• Fermentatie. Door micro-organismen te selecteren en programmeren kunnen we precies de proteïnen, vetten, koolhydraten en smaken produceren die we willen. Hier lees je er een uitstekend rapport over van de Good Food Institute.

• Gecultiveerd vlees. Vlees en vis worden direct uit cellen gekweekt. Dieren zijn niet langer nodig voor vlees. Rapport van de Good Food Institute.

• Binnenlandbouw. Door planten volledig binnen te groeien kunnen deze met een minimum aan water, zonder pesticiden en 24/7 gekweekt worden — in alle klimaten, overal ter wereld. Bijvoorbeeld Plantlab loopt hiermee in Nederland voorop.

Alledrie de technieken zijn extreem schaalbaar en kunnen samen voor de volgende dingen zorgen:

• vermindering van landbouwgrond met een orde van grootte;

• het einde van de bio-industrie;

• pesticiden- en antibioticavrij eten;

• geen stikstof in de omgeving;

• radicaal minder water nodig;

• eten kan overal gemaakt worden waar elektriciteit is — dus ook in de woestijn, ondergronds, of op Mars;

• altijd voldoende eten voor iedereen op aarde;

• produceren van eten dichtbij waar mensen wonen.

De volgende stap: de grote herbebossing

Als we de bovenstaande drie technologieën kunnen opschalen zal dit betekenen dat iedereen ter wereld gezond kan eten én er wereldwijd massaal landbouwgrond vrij komt. Op de vrijkomende landbouwgrond kunnen weer bossen groeien die massaal CO2 opnemen uit de atmosfeer - een cruciale stap die we in de eerste helft van de 21ste eeuw moeten realiseren om dramatische klimaatverandering te voorkomen.

Ik ben optimistischer dan ooit over de toekomst.